Κατασκευή βιολιού

Η κατασκευή ενός βιολιού και τα μυστικά των βιολιών Στραντιβάριους

  Τα πιο περίφημα και πολύτιμα, για την τελειότητα του ήχου τους, βιολιά, κατασκευάστηκαν από τον Αντώνιο Στραντιβάριους, μεταξύ 1650 με 1737. Υπήρξε ο πιο μεγάλος απ' όλους τους κατασκευαστές βιολιών, που είχε το δικό του μυστικό για την κατασκευή τους. Χρόνια και χρόνια προσπαθούσαν να ανακαλύψουν από που προέρχεται ο εξαιρετικός ήχος των οργάνων του. Πολλοί αποδίδουν την αξία τους στο βερνίκωμα, άλλοι στην ποιότητα του ξύλου που χρησιμοποιούσε κι άλλοι στην ειδική τεχνική που εφάρμοζε ο μεγάλος αυτός κατασκευαστής βιολιών, για να φτιάχνει την εσωτερική επιφάνεια της ηχητικής πλάκας. Όμως, παρ' όλες τις προσπάθειες, το μυστικό του Στραντιβάριους δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί και τα βιολιά του που είναι περιζήτητα, στοιχίζουν πάρα πολύ ακριβά. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι κατά το παρελθόν δεν υπήρξαν κι άλλοι εξαίρετοι κατασκευαστές βιολιών, όπως οι περίφημοι μαστόροι της Κρεμόνας, οι Γκουρνέρι, οι Αμάτι, ο Γάσπαρος ντε Σάλο κ. α. Και φυσικά επιδεξιότατοι κατασκευαστές υπάρχουν και σήμερα.

 Αλλά πως φτιάχνεται ένα βιολί; 

1. Μικρά κομμάτια ξύλου, ύστερα από αποξήρανση που κρατάει τουλάχιστον δέκα χρόνια, τα κολλούν σε έξι σημεία μιας φόρμας από μαόνι. 
2. Ύστερα, τα τακτοποιούν με λεπτό τρόπο και σε κομψές γραμμές, έτσι που να σχηματίζεται η βάση του γνωστού μας κομψού μοντέλου του οργάνου. 
3. Σε αυτά τα μικρά κομμάτια ξύλου και χωρίς να αγγιχτεί η μαονένια φόρμα, κολλούν τα πλευρά από ξύλο συκομουριάς, ή τοιχώματα καμωμένα με το χέρι και πάχους ενός χιλιοστόμετρου. 'Ετσι έχει πια κατασκευαστεί το ηχείο (η ξυλοδεσιά) του βιολιού. Αφαιρείται το μοντέλο από μαόνι και ακολουθεί μια λεπτεπίλεπτη εργασία: 

• η διακοσμητική χάραξη του οργάνου. Ο κατασκευαστής του βιολιού μεταβάλλεται τώρα σε καλλιτέχνη. Αφού κολληθούν κατόπιν τα δύο μάγουλα και τα πλευρά, το βιολί είναι έτοιμο να δεχτεί τη λαβή, δηλαδή το μανίκι με τις χορδές, που συνδέεται όμως προσωρινά, για να μπορέσουν επί αρκετές εβδομάδες να ελέγξουν την απόδοση του οργάνου. Το βιολί το αφήνουν εν τω μεταξύ να παλιώσει στο φως, όπως λένε οι κατασκευαστές του. Αυτό σημαίνει, ότι εκτός από βερνίκι, για μια περίοδο από έξι ως δώδεκα μήνες, δε βάζουν στο όργανο άλλες χρωστικές ουσίες. 
• Το ύπαιθρο κι ο ήλιος κάνουν ύστερα τα υπόλοιπα, δίνοντας στο κάθε βιολί έναν ξεχωριστό χρωματισμό. Τα παλιά ιταλικά βιολιά, π. χ. είχαν μια θαυμάσια ξανθωπή απόχρωση, που τη χρωστούσαν ακριβώς στο ότι για πολύ καιρό είχαν εκτεθεί στο φως. 

Η εξαιρετική ομορφιά, όσο κι η αξία αυτών των βιολιών, παρακίνησε μερικούς σύγχρονους κατασκευαστές να κάνουν απομιμήσεις, αλλά ευτυχώς, αυτές οι περιπτώσεις είναι σπάνιες. Κι άλλωστε δεν έχουν μόνο τα παλιά βιολιά αξία. Υπάρχουν βιολιά που κατασκευάστηκαν πρόσφατα και θεωρούνται αυθεντικά κοσμήματα. Τα φτιάχνουν τεχνίτες διατεθειμένοι να αφιερώσουν μήνες για να πετύχουν ένα τέλειο όργανο.Γιατί, στην πραγματικότητα, λίγοι είναι οι τεχνίτες, που σε όλη τους τη ζωή μπόρεσαν να φτιάξουν παραπάνω από εκατό βιολιά.
To παραπάνω άρθρο είναι από το περιοδικό Μουσικός κόσμος του Μ. Τζινιόλη